Con bò cái đã đẻ đến lứa thứ ba mà căn nhà lão Chiềng vẫn chưa có tiếng trẻ con khóc. Lão bắt đầu thấp thỏm. Thằng Ca dạo này không chỉ quan tâm tới bò, dê, ruộng rẫy, nó còn xuống dưới chợ Khoát liên tục, bảo có việc của đoàn thanh niên. 

Minh họa: Đinh Hương

Một chiều, lão Chiềng dẫn dê, bò về tới ngã ba thì gặp ông lão hàng xóm kéo lại thì thầm:

- Thằng con tôi và thằng con ông trúng tuyển nghĩa vụ rồi đấy.

- Ông nói sao?

- Năm ngày nữa chúng sẽ lên đường. Ta có nhiều thắng lợi lắm, lại sắp mở chiến dịch lớn, miền Nam đang cần, đợt này cả huyện đi tới trăm hai mươi thanh niên.

Hôm con trai lên đường, lão Chiềng lùa dê, bò đi chăn từ sáng sớm, lão không xuống đồi để tiễn chân con, lão sợ khóc trước mặt con sẽ làm nó nhụt chí. Lão ngồi trên đồi khóc một mình.

***

Miền đang chăn dê lưng đồi, bác chủ tịch xã đi tới, đỗ xe bên vệ cỏ, đứng nhìn Miền một lúc rồi lại đạp xe ngược về phía nhà Miền. Miền chột dạ, lùa dê chạy về. Trong nhà, lão Chiềng vừa đốt xong cây hương lên bàn thờ, đang gục mặt xuống bàn khóc tru lên từng chặp. Bác chủ tịch xã vừa đem tin dữ đến, trận đánh ác liệt, Ca hy sinh, vẫn chưa tìm thấy xác.

Miền khóc từ ngày này qua ngày khác, từ đêm này qua đêm khác. Miền bỏ ăn. Rồi ốm. Rồi mất ngủ. Mất ngủ triền miên. Người cứ đờ đẫn ra như khúc gỗ, thỉnh thoảng lại lên cơn co giật chân tay. Chẳng bao lâu sau, Miền thành ra người ngẩn ngẩn ngơ ngơ. Nhiều buổi, Miền xuống cả chợ Khoái. Gặp ai cũng hỏi, có nhìn thấy Ca không? Người lạ thì bảo, trông mặt ngây dại thế kia là bị điên rồi. Bà Luynh bán thuốc nam vỗ vai thủ thỉ, chồng con hy sinh rồi còn đâu mà nhìn thấy, đi về thôi. Miền lắc đầu, Ca chưa chết, chết thì phải thấy xác chứ? Bà Luynh đành dỗ dành, có thể Ca chưa chết được, chắc là mất tích, hay lạc đơn vị, sau này sẽ về, con về nhà đi còn đợi chồng về.

Miền trở về. Đi đến con suối cạnh nhà. Nước suối dập dờn, mời gọi, Miền khỏa chân bước xuống. Nước bao dung ôm trọn người Miền. Nước lấp đầy nỗi nhớ, nước làm dịu mát bàn tay thô ráp, làm mềm đôi môi nứt nẻ, làm cho vòm ngực lặng im bỗng muốn phập phồng, làm cho đôi mắt thẫn thờ nhắm dần lại… Miền dựa lưng vào tảng đá, nhắm mắt lắng nghe nước vuốt ve, rủ rỉ, mơn trớn, ngỡ như bàn tay mạnh mẽ của Ca ngày nào… Miền giật mình choàng mở mắt. Thằng Xoan đã ở bên cạnh Miền, tay nó đang nấp trong nước mà róng riết lên người Miền. Miền bừng tỉnh cơn mê, đạp cho nó một cái. Miền cuống cuồng rẽ nước chạy lên bờ kêu cứu. Lão Chiềng đang đi lên núi xem con dâu chăn thả dê ra sao, nghe tiếng kêu, lao tới. Sẵn trong tay có cái gậy chăn dê, lão phang vào cẳng chân thằng Xoan khiến nó ôm chân, cà nhắc chạy trốn.

Hơn tháng sau, hôm đó, trời mưa lớn, nước trên suối cuồn cuộn chảy hơn thác dữ. Em thằng Xoan đi lấy củi lội qua suối bị lũ đổ về cuốn trôi, lão Chiềng đang chăn dê cạnh đó lao xuống cứu. Nó được lão Chiềng đẩy vào gần bờ bám vào một tảng đá lớn mà đu người lên, nhưng lão thì đã thấm mệt, không may bị một con nước hung dữ đẩy đi mãi. Ba hôm sau, lũ rút, người ta đi tìm, vớt được xác lão bị cuốn vào một hốc đá lớn bên khe suối.

Sau đám ma bố chồng, bệnh của Miền càng trầm trọng hơn, lúc khôn lúc dại. Gặp ai cũng bảo anh Ca sắp về rồi, anh ấy phải về thắp hương cho bố chứ. Ấy vậy mà Ca về thật. Ca về vào ban đêm, đúng đêm bốn chín ngày lão Chiềng. Miền mất ngủ đang ngồi nhìn tuần hương cháy trên bàn thờ, bỗng nghe có tiếng gõ cửa, thì thào “Miền ơi, anh, Ca đây!”. Dưới ánh trăng mờ ảo, Ca hiện ra. Miền lao đến ôm chồng, vỡ òa nước mắt. Đêm ấy mới thật là đêm… Khi ánh ban mai chiếu vào đầu giường, Miền giật mình tỉnh giấc. Chỗ Ca nằm chỉ còn là một khoảng trống. Ca đã lên đường mà Miền không hề hay biết, nước mắt cô lã chã rơi. Miền thấy lòng rạo rực, như có một luồng nhựa căng trào đang chảy trong huyết mạch. Từ đấy cô cũng tỉnh táo hẳn ra.

Tháng sau, Miền thấy trong người khang khác. Quanh bờ ao nhà Miền bỗng mọc lên những đám cỏ năm lá, nở hoa li ti tim tím. Miền rứt hoa lên miệng nhấm nháp, thấy vị chua chua, chan chát, bùi bùi, đâm thèm, ngày nào cũng hái một nắm nhai tí tách như cắn chắt suốt.

Khi bụng Miền bắt đầu lùm lùm thì mọi người đồn Miền chửa hoang. Miền mặc kệ. Bụng cô ngày một to, nhưng có điều lạ, qua chín tháng mười ngày, bụng vẫn cao vót, không chịu hạ xuống. Tới tháng mười cũng không thấy trở dạ, bụng lại có vẻ đang teo đi, người bậm bịch khó chịu, đầu bốc hỏa. Miền khăn gói sang quả đồi nhà bà lang Luynh vừa làm nghề thuốc vừa đỡ đẻ.

Bà Luynh cầm tay bắt mạch, xem bụng, lúc sau lắc đầu. Miền lo lắng khóc nức lên. Bà Luynh an ủi, đừng khóc, để ta tính xem sao. Lại rờ bụng, bắt mạch hồi lâu. Miền rút mấy bông hoa ra nhâm nhi. Bà đỡ nhìn nắm hoa dại, khẽ thốt lên, hoa Lạc Thảo đây mà, hoa này thường mọc trong tận thung sâu hay trên núi cao, con nghén thèm ăn thứ hoa này à? Miền gật đầu, kể, từ khi có thai, thì thứ hoa này tự dưng mọc đầy bờ ao.

Bà Luynh ngẩn người một lúc, bảo Miền cứ nằm nghỉ, đợi bà sắc thuốc. Tiếng sau, bà bê ra một bát thuốc, giục cô uống. Uống xong thì thấy tức bụng và đau dữ dội. Sau cơn đau, Miền lả đi không biết gì nữa.

Chiều hôm sau Miền mới tỉnh dậy, bụng vẫn còn đau âm ỉ. Bà Luynh mở cửa, bế một đứa bé đặt vào tay cô: “Con gái con đấy! Đặt tên cho nó là Lạc Thảo nhé!”. Miền ôm con vào lòng, nước mắt lưng tròng.

***

Ca đột ngột trở về khi Miền đang ngồi giặt áo bên bờ ao. Bế con bé trên tay, Ca thấy cổ họng mình đắng ngắt, nhớ lại lúc thằng Xoan gặp anh ở dưới chân đồi đã nói mỉa, về nhanh đi vợ con đang chờ mỏi mắt đó, anh cứ tưởng nó tiện mồm trêu… Ai ngờ, ở nhà Miền tưởng anh hy sinh đã vội có con với người khác. Còn anh, trong chiến trường, anh đã suýt chết mấy lần vì vết thương quá nặng, nhưng chính tình yêu của Miền đã tiếp cho anh nghị lực để chống chọi lại với thương tích để có thể trở về ngày hôm nay.

Ca cố giữ bình tĩnh suốt cả ngày tới tối, đợi mọi người tới thăm chơi về hết, bé Lạc Thảo cũng đã ngủ ngon, mới dằn lòng hỏi vợ:

- Lạc Thảo là con ai ? Em nói thật đi !

Miền òa khóc, giờ thì cô hiểu vì sao từ lúc gặp con, Ca bỗng lạnh lùng hẳn.

- Nó là con anh chứ còn con ai ?

- Con tôi? Cô dám lừa dối cả tôi?

- Đúng hôm bốn chín ngày bố, đêm ấy anh về thăm em còn gì? Anh đã để lại một hạt giống nảy mầm trong em, là Lạc Thảo đó.

- Tôi có về được lần nào đâu? Cô ngủ với thằng nào thì khai ra đừng chối.

- Sao lại như thế?

- Ai cũng nghĩ vì tôi nên cô hóa ra điên dại, ngờ đâu cô đóng kịch giỏi lắm. Cô đã ngủ với thằng nào?

Miền choáng váng, quay cuồng như vừa bị một tảng đá đập thẳng vào đầu. Miền không hiểu chuyện gì đã xảy ra, cô ngồi ở bậu cửa khóc suốt đêm.

Gà gáy, Miền vùng lên, chạy ra suối định nhảy xuống cho nước cuốn đi. Không ngờ, bà lang Luynh đi hái lá thuốc sớm, thấy Miền đầu tóc rũ rượi, chạy lao đầu xuống suối, đã kéo giữ lại hỏi có chuyện gì mà định chết, để con cho ai nuôi? Miền ôm lấy bà lang, chỉ còn biết khóc. Bà Luynh theo Miền về nhà. Hai người vừa bước chân vào nhà thì nhìn thấy Ca đang cố dỗ dành cho bé Lạc Thảo nín khóc.

- Tôi xin phép thắp nén nhang cho ông cụ trước rồi gặp riêng anh sau.

Bà Luynh thắp ba nén nhang lên ban thờ.

- Anh biết không, cuộc đời có nhiều điều kỳ diệu xảy ra chẳng ai có thể ngờ được. Vợ anh hơn mười tháng không sinh nở mới đến nhà ta, ta bắt mạch xem bụng, lúc ấy mới biết bệnh vợ anh. Chính cái tin anh hy sinh làm cho nó đau đớn mà sinh điên điên dại dại, đâm mắc bệnh hoang tưởng nghĩ là anh về, nghĩ là mình có thai. Khí huyết không thể ra cứ ứ trong bụng làm cái bụng to dần lên, cũng tưởng tượng ra cái thai quẫy đạp trong bụng như người mẹ mang thai thật. Khi nghĩ có thai, con Miền vui vẻ hẳn, ăn khỏe, ngủ khỏe, át cả bệnh tật đi... 

Mười tháng không sinh, bụng có triệu chứng teo đi mới tìm đến nhà ta. Ta đã cho uống thuốc để xổ ra huyết tụ huyết hư. Vô tình đêm đó, có người con gái chửa hoang tới nhờ ta đỡ đẻ, xong bỏ con lại mà trốn đi. Ta bế con bé trong tay, thầm nghĩ, có phải ý trời đã định, muốn qua ta gửi món quà này xuống cho cô ấy chăng? Nên lúc vợ anh tỉnh dậy, ta đã trao đứa bé đó cho vợ anh bảo là con gái cô ấy, chính là bé Lạc Thảo đó...

Cái cúi đầu của quá khứ

(BGĐT) - “Mẹ kể về hồi trẻ của mẹ cho con nghe đi?”.
Câu hỏi ấy cứ vẩn vơ mãi trong lòng. Tôi không biết vì sao cảm xúc lại hỗn loạn như thế. Kể từ khi được coi là một phụ nữ trưởng thành, tôi chưa từng nói với con điều gì về quá khứ của mình, giờ đây, tôi lại bối rối trước nụ cười trong trẻo của đứa trẻ trước mắt. Nó long lanh quá. Nó có màu mắt giống tôi. Thế nào bây giờ nhỉ?

Một cõi đi về

(BGĐT) - Mấy hôm nay bà cụ Nhỡ nằm bệt trong buồng, toàn phải uống sữa, húp cháo loãng, nước ép hoa quả, biết người đến nhưng chỉ nhìn mà chẳng cất lời lên được. Cụ nhất quyết không đến bệnh viện dù con cháu năn nỉ. 

Vị muối

(BGĐT) - Nhiều người bảo biết gì khổ nấy. Ông Hỏa không công nhận. Thế ông biết buôn kiếm tiền nuôi vợ con cũng khổ à? Mấy chục năm bươn bả bán muối khiến mùi mồ hôi túa ra cũng xè xè mặn. 

Đôi mắt trong mưa

(BGĐT) - Lời bình: Một cơn mưa bất chợt trên phố. Một cô bé bán hàng rong bất hạnh. Một biển người trôi chảy bất tận. Ai là người dừng lại, quan tâm xem em bé là ai, gặp phải chuyện gì? Giữa cõi người rộng lớn, một người nào đó đã dừng lại - phải chăng đó chính là một người đàn bà đa cảm, có tâm hồn rộng lớn và những dự cảm đầy nhân ái? 

Ở hai đầu nỗi nhớ

(BGĐT) - Ông Tư gác mái dầm, thả chiếc thuyền trôi nhẹ theo dòng nước. Trong lòng thuyền, vài con cá mắc lưới còn quẫy lẹt đẹt. Ông ngó mông lung ra mặt sông ngầu đỏ, miệng mím lại theo từng hồi cơn đau quặn lên từ dưới bụng. Sáng, mới đau lâm râm, bây giờ từng cơn dội lên, ông bủn rủn tay chân và không thèm gỡ lưới nữa.